وزن شعر در اشعار یازده هجایی شهرضایی

نویسندگان

امید طبیب زاده

دانشیار، دانشگاه بوعلی سینا مائده میرطلائی

دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشگاه بوعلی سینا

چکیده

در این مقاله براساس توصیف لازار (1985 و 2007) از اشعار پارتی و توصیف طبیب­زاده (1382 و 1392) از اشعار فارسی عامیانه و فهلویات، چهار فرضیۀ کلّی را در مورد ویژگی­های وزنی در اشعار محلّی شهرضایی بررسی می­کنیم. اوّلین فرضیۀ ما ایـن است که هجای پایانی هر پایه که تکیۀ وزنی می­گیرد، هجایی سنگین است. فرضیۀ دوّم این است که در صورت سنگین نبودن هجایی که تکیۀ وزنی می­گیرد، این هجا لزوماً در پایان واژه قرار دارد و درنتیجه دارای تکیۀ واژگانی است. فرضیۀ سوّم این است که هجاهایی که در پایان هر پایه قرار ندارند و درنتیجه تکیۀ وزنی نمی­گیرند دارای رابطۀ خاصّی با وزن هجا نیستند، یعنی ممکن است سبک باشند یا سنگین. و فرضیۀ چهارم هم به محلّ مکثِ شطر و پایه در این اشعار مربوط می­شود، به­این معنا که محلّ مکث در این اشعار مانند اشعار عامیانۀ فارسی از نوع قطع است، یعنی لزوماً در پایان واژه قرار نمی­گیرد بلکه در وسط هم واژه هم ممکن است ظاهر شود. برای تحلیل آماری این موارد، هجاهای پایانی و غیرپایانی را در پایه­های 50 مصراع از اشعار عامیانۀ شهرضایی در برنامۀ اکسل مدخل کردیم و با مطالعه­ای آماری بـه ایـن نتیجه رسیدیم که فرضیه­های دوّم، سوّم و چهارم ما صحیح بوده­اند.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

وزن شعر کودک: عروضی؟ هجایی؟ یا تکیه ای- هجایی؟

یکی از سؤالاتی که همواره در بین شاعران و محققان مطرح  می شود، چگونگی وزن شعر کودک است. گروهی وزن شعر کودک را عروضی می دانند و گروهی دیگر غیرعروضی. در این مقاله سعی شده است با تکیه بر مطالعات و تحقیقات ادیبان و شاعران و نیز تحقیقاتی که دربارۀ وزن شعر در زبان ها و زمان های مختلف صورت گرفته است، برای این پرسش، پاسخی درخور یافته شود. درنهایت به این نتیجه رسیده ایم که برخی از اشعار کودک عروضی، و بعض...

متن کامل

تأثیر وزن شعر فارسی بر اشعار عربی میرداماد

با روی کار آمدن شاه عباس صفوی و مهاجرت گسترده‌ی عالمان شیعه از لبنان (جبل عامل و بقاع) و بحرین به ایران نهضت ادبی زبان عربی در کشور احیا شد که پیشگامان آن همین مهاجران تازه وارد بودند. رکن دیگر این نهضت ایرانیانی بودند که زبان عربی را از این فقیهان فراگرفتند. از جمله‌ی این افراد میرداماد فیلسوف و فقیه معروف است. او علاوه بر آثار فلسفی، اشعاری به فارسی و عربی از خود بر جای گذاشته است. وی با آنکه...

متن کامل

تأثیر وزن شعر فارسی بر اشعار عربی میرداماد

با روی کار آمدن شاه عباس صفوی و مهاجرت گسترده ی عالمان شیعه از لبنان (جبل عامل و بقاع) و بحرین به ایران نهضت ادبی زبان عربی در کشور احیا شد که پیشگامان آن همین مهاجران تازه وارد بودند. رکن دیگر این نهضت ایرانیانی بودند که زبان عربی را از این فقیهان فراگرفتند. از جمله ی این افراد میرداماد فیلسوف و فقیه معروف است. او علاوه بر آثار فلسفی، اشعاری به فارسی و عربی از خود بر جای گذاشته است. وی با آنکه...

متن کامل

هماهنگی وزن و محتوا در اشعار ناصرخسرو

از زوایای مهم و قابل بررسی در دیوان حکیم ناصرخسرو، وزن عروضی و پیوند آن با محتوا در اشعار این شاعر بزرگ است. با مطالعه در دیوان شعر شاعر، می‌توان دریافت که او در بحرهای بسیط، جدید، غریب، طویل، متدارک، مشاکل، مدید، کامل، وافر، هیچ شعری نسروده، اما از 11 بحر عروضی هزج، رمل، مضارع، متقارب، منسرح، سریع، خفیف، مجتث، قریب، رجز، مقتضب و در مجموع، 26 وزن عروضی بهره گرفته که خود، نشان از تنوع وزنی در دی...

متن کامل

هنجارهای ارتباطی در ضرب المثل ها و یازده قرن اشعار فارسی

این مقاله، با توجه به رابطة پیچیدة فرد، جامعه و تمدن و با اتکاء به این نظریه که "فرد، به هر روش و وسیله‌ای که باشد، عناصر تمدنی خاص جامعة خویش را به طور قطع و یقین جذب و در نهاد خویش ذخیره می‌سازد" (1) ،به تحلیل محتوای اشعار ارتباطی 43 اندیشمند نظم نویس ایرانی طی یازده قرن و مجموعه ای از ضرب المثل های فارسی پرداخته و با نگاه به تحولات ادوار تاریخی "سامان –  نابسامان" یا "سکون- تحول" (2) ایران، ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
مطالعات زبان و گویش های غرب ایران

جلد ۱، شماره ۱، صفحات ۴۷-۵۵

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023